Kader vanuit landelijke toekomstvisie apothekers 2025 van de KNMP

​

De toekomstvisie openbare farmacie van de KNMP gaat uit van goede farmaceutische zorg in de buurt. Deze visie onderschrijven wij en daarbij willen wij graag concreet maken voor onze collega zorgverleners in Zaanstreek Waterland hoe wij dat willen invullen. Wat kunt u van ons verwachten in de regio en hoe kunnen we elkaar versterken in de “haarvaten” van zowel de Zaanstreek, als in de gemeenten van Waterland. De KNMP-toekomstvisie https://www.knmp.nl/downloads/toekomstvisie-openbare-farmacie2025.pdf

 

Beroepsinhoud

​

Samenwerking rondom kwetsbare ouderen. Apotheekteams hebben frequent contact met kwetsbare ouderen en apotheken bieden een laagdrempelige mogelijkheid in de wijk voor het stellen van gezondheidsvragen. In de handreiking “kwetsbare ouderen thuis” staan voorbeelden van problemen die apotheekteams in Zaanstreek Waterland dagelijks waarnemen en waar vervolgens actie op ondernomen moet worden. Concreet gaat het om signaleren, bespreken en aanpakken van de verschillende risico’s of knelpunten bij kwetsbare ouderen. Wij zetten ons dan ook in voor het oplossen van medicatie gerelateerde problemen zoals een lage therapietrouw, problemen bij het toedienen, intoleranties en contraindicaties. Signaleren: bijvoorbeeld het signaleren van verhoogd valrisico door gebruik van medicijnen waarvan het medisch inhoudelijk van belang is dat deze gebruikt worden, maar waarbij er ook een verhoogd risico op vallen is. In MDO’s moet dit aangekaart worden en gezamenlijk een goede afweging gemaakt worden of er naar een alternatief gezocht moet worden. Wij denken dat hierbij substantiële verbeteringen in onze regio mogelijk zijn. In samenwerking met het ZMC en Dijklanderziekenhuis kan vanuit de brede eerste-lijn het aantal valincidenten substantieel verlaagd worden. De screening vanuit apothekers zou daar een prominente en erkende rol in moeten krijgen. Naast het signaleren van medicatie gerelateerde problemen zijn de apotheekteams, middels hun bezorging, goed in staat om problemen te constateren bij mensen thuis. Deze problemen uiten zich dan met name in het sociaal domein, waarin de apotheken een goede signalerende functie kunnen hebben binnen de WMO. Te denken valt aan ondervoeding, slikproblemen, eenzaamheid, verward gedrag, pijnklachten en incontinentieklachten. Behalve de kwetsbare ouderen verdienen ook patiënten met chronische aandoeningen onze aandacht. Patiënten met Diabetes, COPD of CVRM verdienen een continue monitoring op de juiste (combinaties van) medicatie door een apotheker. Wij volgen in de regio Zaanstreek Waterland hierbij de laatste richtlijnen vanuit de landelijke partijen als NDF en de LAN COPD zorgstandaard, maar zouden hierbij graag net de voorschrijvers overleggen over de concrete invulling van deze richtlijnen. Waarbij we thans rekening houden met het door zorgverzekeraars gevoerde preferentiebeleid. Vooral bij longziekten denken wij op korte termijn verbeteringen te kunnen bereiken door met een gezamenlijke inspanning in de eerste lijn exacerbaties te voorkomen en zo de tweede lijn te ontlasten Afspraken over inhalatie instructies of over patiënten die niet komen opdagen bij POH-er maar wel in de apotheek komen voor medicatie zijn enkele voorbeelden van de meerwaarde van apothekers rondom chronische longpatiënten. Vertrouwen en samenwerking met huisartsen, fysiotherapeuten en andere zorgverleners in de wijk vergroten de kans op succes. Wij verwachten dat de medicatiebewaking steeds complexer zal worden. Nu al spelen laboratoriumwaarden een steeds grotere rol en ook het vaststellen van het genetisch profiel zal het mogelijk maken een gerichter en beter maatwerkadvies te geven over het kiezen van medicatie en de medicatie en de dosering daarvan. Het uitrollen van het genetische profileren, indien noodzakelijk, door de apotheek is dan ook een van de speerpunten voor de komende jaren.

 

Samenwerking 

​

Wij streven naar samenwerking met de Huisartsenvereniging Zaanstreek-Waterland (HZW) , thuiszorgorganisaties (Evean, Zorgcirkel) en het artsenlaboratorium (SALT). Maar ook de regionale ziekenhuizen ZMC en Dijklander zijn natuurlijk belangrijke gesprekspartners. Voor regionale invulling van de plannen om meer aan preventie en een gezonde leefstijl te gaan doen zien wij een belangrijke rol in de samenwerking met diëtisten en fysiotherapeuten. Nieuwe samenwerkingspartners op beweeggebied en digitale technologie horen daar zeker bij, maar zullen we in deze regiovisie (nog) niet verder uitwerken. Samenwerking zit op diverse niveaus van individuele praktijk, naar wijk en naar regio. Op praktijkniveau werken apothekers samen met individuele huisartsen op patiënt niveau, op wijkniveau zijn er goed lopende FTO’s en wellicht komen er wijkoverleggen waar apothekers bij aan willen sluiten. Op regionaal niveau is HZW onze belangrijkste gesprekspartner. Samen met de regioorganisatie van huisartsen staan we voor toekomstige uitdagingen om de toenemende vraag naar zorg in de wijken goed en adequaat te blijven organiseren. Het op zorgen voor een actueel en compleet medicatiedossier wordt een steeds grotere uitdaging vanwege de toenemende polyfarmacie en versnippering in de zorg. Apothekers zouden de huisartsen kunnen ontlasten en ondersteunen door een adequaat beheerd en betrouwbaar medicatiedossier voor hen beschikbaar te stellen. Om dit te bereiken zouden er regionale afspraken gemaakt moeten worden over het (elektronisch) uitwisselen van informatie over de reden van voorschrijven, starten en stoppen van medicatie en de labwaarden. Het landelijke traject rondom Medicatieproces en het VIPP-farmacie verbetertraject zullen hierbij behulpzaam kunnen zijn. https://www.nictiz.nl/informatiestandaardmedicatieproces-2/medicatieproces-9-0-6/ Samenwerking is ook communiceren met zorgpartners waar knelpunten zitten en welke (on)mogelijkheden er zijn voor het oplossen daarvan. Veel van deze knelpunten liggen buiten de eigen invloedsfeer, maar vragen wel om regionale afspraken hoe daar mee om moet worden gegaan. Voorbeelden zijn de landelijke tekorten op geneesmiddelen. In 2020 waren ruim 1400 middelen voor kortere of langere termijn niet leverbaar en voorlopig ziet het niet naar uit dat dit aantal zal afnemen. Ook het preferentiebeleid van zorgverzekeraars en financiële consequenties voor apothekers die zich hier onvoldoende aan conformeren zijn een aandachtspunt. Dit leidt er toe dat het honoreren van Medische Noodzaak vrijwel altijd financiële schade oplevert voor de apotheker die hieraan meewerkt. Dat sommige zorgverzekeraars het leveren van hulpmiddelen, zoals incontinentiemateriaal, verband en injectiemateriaal, door apothekers hebben verboden, heeft het leveren van een volledig zorgpakket door apothekers onmogelijk gemaakt. Dit raakt zowel apothekers als andere zorgverleners in de gezamenlijke visie van het bieden van goede en betaalbare zorg dicht bij de patiënt. Eén lijn in de regio is daarbij van groot belang evenals het schouder aan schouder staan voor het belang van de patiënt. Zorgverzekeraars hebben de wens uitgesproken om vaker regionale contracten met zorgverleners af te sluiten, waarbij een voorkeur geldt voor multidisciplinaire afspraken. Als apothekersvereniging moeten wij zorgen dat wij hier klaar voor zijn, zodat wij samen met andere zorgverleners in de regio afspraken kunnen maken met zorgverzekeraars, ICT-bedrijven en andere leveranciers. In de regionale afspraken moet de plaats en meerwaarde die farmaceutische patiëntenzorg biedt bij het leveren van persoonsgerichte (chronische) zorg voor kwetsbare groepen worden verankerd. Dit biedt duidelijkheid en zekerheid aan collega zorgverleners in de eerste en tweede lijn over de rol van apothekers in de regio en zal hen op deze onderdelen ook kunnen ontzorgen. De farmaceutische zorg heeft zo waarde voor alle partijen en vraagt ook een juiste vergoeding. Samenwerking betekent ook gezamenlijk met andere partijen nadenken over zorgvernieuwing in de regio en wellicht ook herschikking van taken om andere zorgverleners te ontlasten, zonder dat deze de gewenste verantwoordelijkheid kwijt te zijn. Apothekers zouden bijvoorbeeld een actievere rol kunnen spelen in het herhaalproces rond chronische medicatie. Een logisch vervolg daarop is dat we ook het gesprek moeten voeren over de financiële gevolgen. Als wij met elkaar van mening zijn dat we door betere integratie en samenwerking in de eerste lijn, zorg in de tweede lijn kunnen verminderen, we ook een financiële verschuiving moeten realiseren in de driehoek ziekenhuiszorgverzekeraar en eerste lijn. Dit gaat dan om een meerjarig kader en mogelijk een andere verdeling binnen de brede eerstelijn.

​

Praktijkvoering

​

In de openbaar apothekers moet voldoende tijd beschikbaar voor zorgtaken. Zorg en distributie moeten gezamenlijk economisch rendabel zijn. Dat zal betekenen dat de apotheken aan de afgesproken kwaliteitseisen moeten kunnen voldoen bij toekomstige regionale contractering. Hier moeten de apothekers binnen CAZW verband met elkaar discussie over voeren en een duidelijke ambitie uitstralen van hoe deze kwaliteitseisen tot uitvoering gebracht worden. De juiste digitale uitwisseling van relevante gegevens is hier een onlosmakelijk onderdeel voor het bieden van goede zorg. CAZW participeert dan ook zowel op regionaal niveau als op landelijk niveau in relevante netwerken om de nieuwste ontwikkelingen te vertalen naar de regio. Digitale communicatie met de patiënt en collega zorgverleners rondom het medicatiedossier zijn dan ook belangrijke onderdelen van de praktijkvoering in de apotheek. Hier zal in regioverband de komende jaren ook een gezamenlijke uitwerking moeten plaatsvinden.

 

Juiste zorg op de Juiste plek (JZOJP)

​

Tot slot willen we naast de uitwerking rondom beroepsinhoud, samenwerking en praktijkvoering nog stil staan bij een belangrijke term die veelvuldig gebruikt wordt. Het gaat dan om juiste zorg op de juist plek. Hoe denken wij hier als apothekers invulling aan te kunnen geven? Er zijn voldoende apotheken in de regio die laagdrempelig en goed te bereiken zijn. Alle deze apotheken hebben goed functionerende digitale voorzieningen waar vragen kunnen worden gesteld, informatie wordt gegeven en herhalingen kunnen worden aangevraagd. Dit maakt het mogelijk om zowel persoonlijk al digitaal contact met duizenden patiënten in de regio te onderhouden. Dit draagt bij aan een goed en doelmatig medicijngebruik. Goede begeleiding van chronische patiënten en patiënten na ziekenhuisbezoek kan voorkomen dat er onnodige behandelingen en heropnames plaats vinden. De combinatie van persoonlijke en digitale zorg in de wijken zal bijdragen aan de juiste zorg op de juiste plek. Juist omdat apotheken goed en laagdrempelig bereikbaar zijn denken wij dat zij een rol kunnen spelen bij het geven van leefstijladviezen zoals stoppen met roken, samenwerking met diëtisten, welzijn en buurtsportcoaches. Preventie en invloed op de leefstijl zien wij bij uitstek als kansen om apothekers een grotere maatschappelijke rol te geven in de vernieuwing van de zorg in Zaanstreek Waterland.

 

Coöperatieve Apothekersvereniging Zaanstreek Waterland (CAZW), de regionale partner op farmaceutische zorg

​

CAZW is de apothekersvereniging van Zaanstreek Waterland met een bestuur van vijf apothekers die actief zijn over de hele regio Zaanstreek Waterland en de andere apothekers in het gebied vertegenwoordigen. 90% van de apotheken in het werkgebied zijn aangesloten bij CAZW en dat maakt vereniging een robuuste gesprekspartner met mandaat van de leden.